ทำไมเราถึงแก่ชรา? (ตอนที่ 9/12) ... ความอ่อนล้าของเซลล์ต้นกำเนิด (Stem Cell Exhaustion)

ความอ่อนล้าของเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell exhaustion) เกิดจากการลดลงของจำนวนเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell) รวมทั้งความสามารถในการแบ่งตัว ซึ่งปกติเซลล์ต้นกำเนิดจะเป็นเซลล์ที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นชนิดเซลล์อื่นได้ การลดลงของเซลล์ต้นกำเนิดจึงทำให้เนื้อเยื่อและอวัยวะไม่สามารถฟื้นตัวจากความเสียหายได้ และส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการแก่ชรา

สาเหตุของ stem cell exhaustion มีหลายปัจจัย ดังนี้

• การหดสั้นของโครโมโซม (Telomere Shortening)

• การก่อตัวของเซลล์ที่เสื่อมสภาพหรือซอมบี้เซลล์ (senescent cells)

• การเปลี่ยนแปลงของอีพิจีโนม (Epigenetics Alterations)

• การเปลี่ยนแปลงของกระบวนการเมตาบอไลซ์ (metabolism)

ทั้งหมดนี้ส่งผลให้เซลล์ต้นกำเนิดไม่สามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ความอ่อนล้าของเซลล์ต้นกำเนิด เป็นปัญหาที่ยังไม่มีวิธีการรักษาหรือป้องกันที่แน่นอน แต่มีการวิจัยอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับเรื่องนี้กันมาก บางงานวิจัยได้เสนอว่า การแก้ไขสารพันธุกรรม (gene editing), การเพิ่มความยาวของโครโมโซม (telomere extension) หรือ การใช้สารเคมีบางชนิด (chemical compounds) อาจจะช่วยปรับปรุงหรือเพิ่มประสิทธิภาพของเซลล์ต้นกำเนิดได้ อย่างไรก็ตาม การวิจัยเหล่านี้ยังไม่ได้ผ่านการทดสอบทางคลินิก และอาจมีผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์

ผมคิดว่า ความอ่อนล้าของเซลล์ต้นกำเนิด เป็นหัวข้อที่น่าสนใจและมีความสำคัญในการทำวิจัย เพราะถ้าเราสามารถหยุดหรือย้อนกลับการเสื่อมของเซลล์ต้นกำเนิดได้ เราอาจจะสามารถชะลอการแก่และป้องกันโรคต่างๆ ได้

================

อ้างอิง:-

[1]: https://www.lifespan.io/topic/stem-cell-exhaustion/

[2]: https://www.activemotif.com/blog-stem-cell-exhaustion

[3]: https://www.gowinglife.com/what-is-stem-cell-exhaustion-the-hallmarks-of-ageing-series/

[4]: https://www.qyral.com/blogs/news/what-is-stem-cell-exhaustion-and-how-does-it-affect-aging

[5]: https://www.nature.com/articles/s42255-021-00425-9

[6]: https://www.nature.com/articles/s42255-021-00425-9

[7]: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcell.2020.585771/full

[8]: https://ashpublications.org/blood/article/131/5/479/104419/Aging-of-hematopoietic-stem-cells