การเสื่อมสภาพของเซลล์ (Cellular Senescence) เป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้แก่ชรา เป็นสภาวะของเซลล์ที่หยุดการแบ่งตัว แต่ยังคงมีชีวิตอยู่และหลั่งสารพิษที่ทําให้เกิดการอักเสบและความเสียหายต่อเซลล์ใกล้เคียงที่ยังปกติดี และเราเรียกเซลล์พวกนี้ว่า เซลล์ซอมบี้ (Zombie Cell)
เมื่อเราอายุมากขึ้น เซลล์ซอมบี้จะสะสมในเนื้อเยื่อและอวัยวะต่าง ๆ และเป็นเหตุที่เกี่ยวข้องกับโรคที่สัมพันธ์กับอายุได้ เช่น มะเร็งเบาหวาน โรคกระดูกพรุน โรคหัวใจ และ โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) โรคอัลไซเมอร์ และ โรคข้อเข่าเสื่อม
มีหลายปัจจัยที่สามารถกระตุ้นให้เกิดเซลล์ซอมบี้ได้ เช่น ความเสียหายของ DNA, เทโลเมียร์ที่สั้นลง, ความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชัน หรือ การอักเสบเรื้อรัง ซึ่งเซลล์ที่เสื่อมสภาพนี้บางชนิดก็มีประโยชน์สําหรับกระบวนการต่างๆ เช่น การหลั่งสารที่ดึงดูดให้เซลล์แมคโคฟาจ (Macrophage) ให้เข้ามากำจัดเซลล์ที่หมดสภาพ ทำให้มีพื้นที่ให้เซลล์ใหม่พัฒนาตัวขึ้นมา การรักษาบาดแผล และ การกำจัดเซลล์มะเร็ง แต่ส่วนใหญ่จะเป็นอันตรายและควรถูกกำจัดออกไปด้วยระบบภูมิคุ้มกัน หรือ โดยการตายของเซลล์ที่ตั้งโปรแกรมไว้ (Apoptosis)
แต่เมื่อเราอายุมากขึ้น ประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของเราจะลดน้อยลง ทำให้เซลล์ซอมบี้บางส่วนจะหลุดรอดจากกลไกการกำจัดนี้และยังคงอยู่ในร่างกายของเราต่อไป
นักวิทยาศาสตร์กําลังทำการวิจัยและพัฒนาวิธีการเพื่อพุ่งเป้าไปที่การกําจัดเซลล์ซอมบี้หรือการควบคุมสารพิษที่หลั่งออกมา (SASP) เพื่อลดผลกระทบด้านลบ
แนวทางที่ใช้ ได้แก่ การใช้ยากลุ่ม senolytics, การบําบัดด้วยยีน, ภูมิคุ้มกันบําบัด หรือ การใช้คลื่นบางชนิด เช่น อัลตราซาวนด์ เพื่อเลือกทำให้เกิด autophagy ในเซลล์ซอมบี้
การกําจัดเซลล์ "ซอมบี้" ทำให้นักวิทยาศาสตร์ เชื่อว่าจะช่วยเรื่องสุขภาพและยืดอายุขัยได้นานขึ้น
-----------------------
อ้างอิง:-